Historia Białki Tatrzańskiej - spacer śladami przeszłości

Historia Białki Tatrzańskiej sięga początków XVII wieku. Ta piękna małopolska wieś pamięta czasy Jagiellonów, najazdu Szwedów, rozbiorów i walk o niepodległość. Po trudnych wydarzeniach z przeszłości pozostały zabytki i miejsca historyczne. Białka Tatrzańska to obecnie jedna z najpopularniejszych i najpiękniejszych turystycznych miejscowości na Podhalu. W tym tekście przedstawiamy ciekawostki i najważniejsze wydarzenia z historii tej malowniczej wsi.

Co wiemy o historii Białki Tatrzańskiej?

Pierwsi osadnicy osiedlili się na terenie obecnej Kaniówki ok. 1618 roku. Już w latach 20. XVII wieku na terenie tym nowotarski starosta kazał zbudować dwór, tartak, młyn i hutę żelaza, a do pracy sprowadził osadników niemieckich. Zakłady zburzono, gdy okoliczni górale zbuntowali się przeciwko staroście i osadnikom.

Jednak za powstanie wsi Nowa Białka – bo tak wtedy brzmiała jej nazwa – przyjmuje się datę 1637 rok. Wtedy właśnie król Władysław IV Waza nadał przywilej założenia wsi Wojciechowi Nowobilskiemu, który został pierwszym sołtysem. Mieszkańcy zajmowali się rolnictwem i pasterstwem. Gazdówki budowano wzdłuż lewego brzegi rzeki Białka. Powstało też kilka zakładów kuśnierstwa, które produkowały słynne białczańskie kożuchy z owczych skór. Nazwa wsi pochodzi od rzeki, która od dawien dawna zachwycała pieniącą się białą grzywą wody i białymi kamieniami na dnie i przy brzegach.

Białka Tatrzańska – najważniejsze daty i wydarzenia historyczne

• 1668 – powstanie parafii w Białce Tatrzańskiej i budowa kaplicy;
• 1700 – budowa drewnianego kościoła pw. św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza, świątynia ta istnieje do dziś i jest ważnym zabytkiem na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce;
• lata 40. XVII wieku – starosta nowotarski sprowadził Żydów na Podhale i przekazał im zarządzanie majątkiem starostwa oraz zbieranie danin;
• lata 70. XVIII wieku – Biała Tatrzańska przechodzi pod zabór austriacki;
• 1824 – ziemianin i przemysłowiec z Węgier Emanulel Homolacs, kupuje od Austrii na publicznej licytacji, tereny wokół Białki, Zakopanego i Ostrowska, odtąd na ziemiach tych powstają huty, kopalnie i kuźnie;
• 1855 – powstanie pierwszej szkoły podstawowej w Białce Tatrzańskiej;
• 1913 – rozpoczęto budowę murowanego kościoła;
• 1935 – powstało Zgromadzenie zakonne Sióstr Serafitek, obecnie ośrodek pomocy społecznej Caritas,
• 2001 – otwarcie ośrodka narciarskiego Kotelnica Białczańska;
• 2011 – otwarcie basenów termalnych Bania.

Zabytki i historyczne miejsca w Białce Tatrzańskiej i okolicach

W zabytkowym drewnianym kościółku jest godne uwagi wyposażenie sakralne, a także etnograficzna wystawa dawnego sprzętu gospodarskiego. Przed kościołem jest stary cmentarz.

Na terenie Białki i okolic miały miejsce walki wojsk królewskich pod dowództwem króla Jana Kazimierza z wojskami szwedzkimi w połowie XVII wieku. Jak podają legendy, górale pomogli królowi uciec przed Szwedami, prowadząc go szlakiem przez wierchy Rusiński, Jankulakowski i Kotelnicę. Dotąd trasa ta nazywana jest Drogą Królewską. Podobno kapliczka św. Jana Nepomucena została zbudowana w miejscu, gdzie niegdyś był cmentarz poległych Szwedów.

Białka Tatrzańska – noclegi, gastronomia i atrakcje turystyczne

Obecnie Białka Tatrzańska to jedna z najpopularniejszych miejscowości turystycznych na Podhalu. Słynie ze świetnej infrastruktury narciarskiej, zlokalizowanej na zboczach Kotelnicy i Rusińskiego Wierchu. Latem trasy narciarskie zamieniają się w trasy rowerowe i piesze. We wsi jest kilka regionalnych karczm i restauracji, w których serwowane są dania kuchni góralskiej i współczesnej. Turyści cenią też szeroką bazę noclegową w Białce tatrzańskiej. Są tu apartamentowce, samodzielne domki i tradycyjne pensjonaty. Najciekawsze oferty noclegowe znajdziesz na stronie odkryj-bialke.com. Są tu apartamenty i domki dla turystów, komfortowe, świetnie wyposażone i urządzone w góralskim stylu.

Białka jest jedną z najczystszych rzek w kraju, ale turystów przyciąga przede wszystkim jej alpejski charakter. Organizowane są tu spływy kajakowe i rafting. Przepięknym miejscem jest przełom Białki we wsi Nowa Biała, gdzie rzekę otaczają strome ściany Kramnicy i Obłazowej. Znaną atrakcją są też baseny termalne Bania, w których można popływać, ale też odprężyć się w jacuzzi, zadbać o wygląd skóry i poprawę samopoczucia. Jest tu też strefa relaksu rodzinnego. Rodzinom z dziećmi polecamy też Wioskę Skrzatów na szczycie Kotelnicy, wyciąg krzesełkowy, parki linowe, a w zimie kuligi, wycieczki skuterami śnieżnymi i psimi zaprzęgami, białe szaleństwo na nartach i łyżwach.

Zafascynowała Cię historia Białki Tatrzańskiej? Przyjedź i zobacz na własnej oczy zabytki i współczesne atrakcje turystyczne.

Powrót wstecz